ന്യൂദൽഹി: വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങളിൽ വിദ്യാർത്ഥികളുടെ ആത്മഹത്യാ നിരക്കും മാനസികാരോഗ്യ പ്രശ്നങ്ങളും വർധിച്ചുവരുന്നതായി ചൂണ്ടിക്കാട്ടി കുട്ടികളുടെ മാനസികാരോഗ്യം മെച്ചപ്പെടുത്താൻ മാർഗനിർദേശങ്ങൾ പുറപ്പെടുവിച്ച് സുപ്രീം കോടതി.

വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങൾ, കോച്ചിങ് സെന്ററുകൾ, മറ്റ് വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങൾ എന്നിവിടങ്ങളിൽ വിദ്യാർത്ഥികളുടെ ആത്മഹത്യ തടയുന്നതിനുള്ള ഏകീകൃതമായ ഒരു നിയമം ഇല്ലെന്ന് ജസ്റ്റിസുമാരായ വിക്രം നാഥും സന്ദീപ് മേത്തയും അടങ്ങുന്ന ബെഞ്ച് പറഞ്ഞു. തുടർന്ന് രാജ്യത്തൊട്ടാകെയുള്ള വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങൾ പാലിക്കേണ്ട 15 മാർഗനിർദേശങ്ങൾ കോടതി പുറപ്പെടുവിച്ചു.

ഭരണഘടനയുടെ 21-ാം അനുച്ഛേദം പ്രകാരം ജീവിക്കാനുള്ള അവകാശത്തിന്റെ അവിഭാജ്യ ഘടകമാണ് മനസികാരോഗ്യമെന്ന് ജസ്റ്റിസുമാരായ വിക്രം നാഥും സന്ദീപ് മേത്തയും അടങ്ങുന്ന ബെഞ്ച് പറഞ്ഞു.

സമീപകാലത്ത് പ്രമുഖ വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങളിലും പ്രത്യേകിച്ച് കോച്ചിങ് സെന്ററുകളിലും നിരവധി വിദ്യാർത്ഥി ആത്മഹത്യകൾ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തതായും ഇത് പഠനരീതിയുടെ ഒരു നിരാശാജനകമായ മാതൃക നിലനിൽക്കുന്നതിലേക്ക് വിരൽ ചൂണ്ടുന്നുവെന്നും ബെഞ്ച് പറഞ്ഞു.

വിശാഖപട്ടണത്ത് നീറ്റ് പരീക്ഷയ്ക്ക് തയ്യാറെടുക്കുന്നതിനിടെ സംശയാസ്പദമായ സാഹചര്യത്തിൽ 17 വയസുള്ള ഒരു വിദ്യാർത്ഥി മരണപ്പെട്ട സംഭവത്തിലെ അന്വേഷണം സി.ബി.ഐക്ക് കൈമാറണമെന്ന അപേക്ഷ തള്ളിയ ആന്ധ്രാപ്രദേശ് ഹൈക്കോടതി തള്ളിയിരുന്നു. ഈ ഉത്തരവിനെതിരായ അപ്പീലിലാണ് സുപ്രീം കോടതിയുടെ വിധി. സി.ബി.ഐ അന്വേഷണത്തിന് സുപ്രീം കോടതി ഉത്തരവിട്ടിട്ടുണ്ട്.

ജസ്റ്റിസുമാരായ വിക്രം നാഥും സന്ദീപ് മേത്തയും ഉൾപ്പെട്ട ബെഞ്ച് വിധി പ്രസ്താവിക്കുകയും 15 മാർഗനിർദേശങ്ങൾ പുറപ്പെടുവിക്കുകയും ചെയ്തു. അധികാരികൾ ഉചിതമായ നിയമനിർമാണമോ ചട്ടക്കൂടുകളോ നടപ്പിലാക്കുന്നതുവരെ ഈ നടപടികൾ പ്രാബല്യത്തിൽ തുടരുമെന്നും കോടതി പറഞ്ഞു.

കോടതിയുടെ നിർദേശങ്ങൾ

എല്ലാ വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങളും ഒരു ഏകീകൃത മാനസികാരോഗ്യ നയം സ്വീകരിക്കണം. കുട്ടികളുടെ മാനസികാരോഗ്യ സംരക്ഷത്തിനായി രൂപീകരിച്ചിരിക്കുന്ന ഉമ്മീദ് പദ്ധതിയിൽ നിന്നും (UMMEED) കൊവിഡ് വ്യാപന സമയത്തും അതിനുശേഷവും വിദ്യാർത്ഥികളുടെ മാനസികാരോഗ്യത്തിനും ക്ഷേമത്തിനും മാനസിക സാമൂഹിക പിന്തുണ നല്കാൻ രൂപീകരിച്ച മനോദർപ്പൺ പദ്ധതി, നാഷണൽ സൂയിസൈഡ് പ്രെവെൻഷൻ സ്ട്രാറ്റജി എന്നീ പദ്ധതികളിൽ നിന്നും പ്രചോദനം ഉൾക്കൊണ്ട് വേണം നയം രൂപീകരിക്കാൻ.

ഈ നയം വർഷം തോറും അവലോകനം ചെയ്യുകയും സ്ഥാപന വെബ്‌സൈറ്റുകളിലും നോട്ടീസ് ബോർഡുകളിലും പൊതുജനങ്ങൾക്ക് ലഭ്യമാകുന്ന വിധത്തിൽ മാറ്റുകയും വേണം.

100 അല്ലെങ്കിൽ അതിൽ കൂടുതൽ വിദ്യാർത്ഥികളുള്ള സ്ഥാപനങ്ങൾ കുട്ടികളുടെയും കൗമാരക്കാരുടെയും മാനസികാരോഗ്യത്തിൽ തെളിയിക്കാവുന്ന പരിശീലനം ലഭിച്ച ഒരു യോഗ്യതയുള്ള കൗൺസിലറെയോ, മനഃശാസ്ത്രജ്ഞനെയോ, സാമൂഹിക പ്രവർത്തകനെയോ നിയമിക്കണം. ചെറിയ സ്ഥാപനങ്ങൾ പ്രൊഫഷണലുകളുമായി ഔപചാരിക റഫറൽ ബന്ധം സ്ഥാപിക്കണം.

എല്ലാ സ്ഥാപനങ്ങളും വിദ്യാർത്ഥി-കൗൺസലർ അനുപാതം ഉറപ്പാക്കണം. സ്ഥിരവും അനൗപചാരികവും രഹസ്യവുമായ പിന്തുണ നൽകുന്നതിനായി, പ്രത്യേകിച്ച് പരീക്ഷാ കാലയളവുകളിൽ ചെറിയ വിദ്യാർത്ഥി ബാച്ചുകളിലേക്ക് മെന്റർമാരെയോ കൗൺസിലർമാരെയോ നിയോഗിക്കണം.

അക്കാദമിക് പ്രകടനം, ഒരു വിദ്യാർത്ഥിയുടെ ശേഷി എന്നിവയുടെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ബാച്ച് വേർതിരിക്കൽ വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങൾ ഒഴിവാക്കണം.

മാനസികാരോഗ്യ സേവനങ്ങൾ, ആശുപത്രികൾ, ആത്മഹത്യാ പ്രതിരോധ ഹെൽപ്പ് ലൈനുകൾ എന്നിവയിലേക്ക് ഉടനടി റഫർ ചെയ്യുന്നതിനുള്ള രേഖാമൂലമുള്ള പ്രോട്ടോക്കോളുകൾ സ്ഥാപനങ്ങൾക്ക് ഉണ്ടായിരിക്കണം. മാനസികാരോഗ്യ സഹായ ഹെൽപ്പ് ലൈൻ നമ്പറുകൾ ഹോസ്റ്റലുകളിലും ക്ലാസ് മുറികളിലും പൊതു ഇടങ്ങളിലും വെബ്‌സൈറ്റുകളിലും വലിയതും വ്യക്തവുമായ രീതിയിൽ വ്യക്തമായി പ്രദർശിപ്പിക്കണം.

സ്വയം ഉപദ്രവിക്കുന്ന തരത്തിലുള്ള പ്രവൃത്തികൾ തടയുന്നതിന് എല്ലാ റെസിഡൻഷ്യൽ സ്ഥാപനങ്ങളും ടാംപർ പ്രൂഫ് സീലിംഗ് ഫാനുകളോ തത്തുല്യമായ സുരക്ഷാ ഉപകരണങ്ങളോ സ്ഥാപിക്കുകയും മേൽക്കൂരകൾ, ബാൽക്കണികൾ, മറ്റ് ഉയർന്ന അപകടസാധ്യതയുള്ള പ്രദേശങ്ങൾ എന്നിവയിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം നിയന്ത്രിക്കുകയും വേണം.

ജയ്പൂർ, കോട്ട, സിക്കാർ, ചെന്നൈ, ഹൈദരാബാദ്, ദൽഹി, മുംബൈ തുടങ്ങിയ സ്ഥലങ്ങളിലെ കോച്ചിങ് ഹബ്ബുകൾ മെച്ചപ്പെട്ട മാനസികാരോഗ്യ സംരക്ഷണം നടപ്പിലാക്കണം. ഈ നഗരങ്ങളിൽ, വിദ്യാർത്ഥികളുടെ ആത്മഹത്യാ നിരക്ക് അനുപാതമില്ലാതെ ഉയർന്നിരിക്കുകയാണ്. അതിനാൽ ശ്രദ്ധാപൂർവമായ പ്രതിരോധ പ്രവർത്തനങ്ങൾ ആവശ്യമാണ്.

എല്ലാ അധ്യാപക, അനധ്യാപക ജീവനക്കാരും വർഷത്തിൽ രണ്ടുതവണയെങ്കിലും അംഗീകൃത മാനസികാരോഗ്യ വിദഗ്ധർ നടത്തുന്ന നിർബന്ധിത പരിശീലനത്തിന് വിധേയരാകണം. മനശാസ്ത്രപരമായ പ്രഥമശുശ്രൂഷ, മുന്നറിയിപ്പ് അടയാളങ്ങൾ തിരിച്ചറിയൽ എന്നിവ പരിശീലനത്തിൽ ഉൾപ്പെടണം.

ലൈംഗികാതിക്രമങ്ങൾ, പീഡനം, റാഗിങ്, മറ്റ് പരാതികൾ എന്നിവ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നതിനും പരിഹരിക്കുന്നതിനും സ്ഥാപനങ്ങൾ ശക്തമായതും രഹസ്യാത്മകവും എളുപ്പത്തിൽ ആക്സസ് ചെയ്യാവുന്നതുമായ സംവിധാനങ്ങൾ സ്ഥാപിക്കണം. പരാതികളിൽ ഉടനടി നടപടിയെടുക്കുന്നതിനും ഇരകൾക്ക് മാനസിക പിന്തുണ നൽകുന്നതിനും ആന്തരിക കമ്മിറ്റികൾ രൂപീകരിക്കണം. പരാതിക്കാർക്കോ വിസിൽ ബ്ലോവർമാർക്കോ എതിരായ ഏതൊരു പ്രതികാര നടപടികളോടും ഒരു വിട്ടുവീഴ്ചയും കാണിക്കരുത്.

ഈ മാർഗനിർദേശങ്ങൾ ഇന്ത്യയിലുടനീളമുള്ള എല്ലാ വിദ്യാഭ്യാസ സ്ഥാപനങ്ങൾക്കും ബാധകമാണ്. പൊതു, സ്വകാര്യ സ്കൂളുകൾ, കോളേജുകൾ, സർവകലാശാലകൾ, പരിശീലന കേന്ദ്രങ്ങൾ, കോച്ചിങ് സെന്ററുകൾ, റെസിഡൻഷ്യൽ അക്കാദമികൾ, ഹോസ്റ്റലുകൾ എന്നിവയുൾപ്പെടെ എല്ലാവർക്കും ബാധകമാണ്.

Content Highlight:  Supreme Court issues 15 guidelines, calls for mental health policy