ആധുനിക വിവര ആവാസവ്യവസ്ഥയില്‍ ‘സത്യാധിഷ്ഠിത വഞ്ചന’യുടെ അപനിര്‍മാണം,’സത്യാധിഷ്ഠിത വഞ്ചന’ എന്ന ആശയം പോലും വിവരങ്ങള്‍ ഉപയോഗിച്ചുള്ള ആക്രമണങ്ങളുടെ സങ്കീര്‍ണവും വ്യാപകവുമായ ഒരു രൂപത്തെയാണ് അനാവൃതമാക്കുന്നത്.

കഴിഞ്ഞ ലോക്‌സഭാ തിരഞ്ഞെടുപ്പില്‍ വ്യാപകമായി കേരളത്തില്‍ അരങ്ങേറിയ വാസ്തവമാണ് സത്യാധിഷ്ഠിത വഞ്ചന എന്നത് നാം മറന്ന് കാണില്ല.

എന്താണ് സത്യാധിഷ്ഠിത വഞ്ചന?

‘സത്യാധിഷ്ഠിത വഞ്ചന’ എന്നത് പ്രധാനമായും ദുരുപയോഗ വിവരത്തിന്റെ (Mal-information) ശക്തമായ ഒരു രൂപമാണ്. അതായത്, യഥാര്‍ത്ഥ വിവരങ്ങളെ അവയുടെ യഥാര്‍ത്ഥ സന്ദര്‍ഭത്തില്‍ നിന്ന് അടര്‍ത്തിയെടുത്ത് ഒരു വ്യക്തിക്കോ സ്ഥാപനത്തിനോ പ്രസ്ഥാനത്തിനോ രാജ്യത്തിനോ ഹാനികരമായ രീതിയില്‍ ഉപയോഗിക്കുന്ന തന്ത്രമാണിത്.

തെറ്റിദ്ധാരണാജനകമായ ആഖ്യാനങ്ങള്‍ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിനായി യഥാര്‍ത്ഥ മീഡിയ ശകലങ്ങള്‍ ഉപയോഗിക്കുന്ന ഒരു പ്രത്യേക ഫോര്‍മുല. വര്‍ത്തമാന കാലഘട്ടത്തില്‍ രാഷ്ട്രീയ-കോര്‍പ്പറേറ്റ് മേഖലകളിലെ പ്രശസ്തിക്ക് ഗുരുതരമായ ഭീഷണിയാണിത്.

കാരണം, ഇത് ‘കണ്ടാല്‍ വിശ്വസിക്കും’ (seeing is believing) എന്ന ലളിതമായ മനഃശാസ്ത്രതത്വത്തെ ചൂഷണം ചെയ്യുകയും, വിശ്വസനീയമായ ബ്രാന്‍ഡ് റാഞ്ചലിലൂടെ (brandjacking) വ്യവസ്ഥാപിത സ്ഥാപനങ്ങളുടെ വിശ്വാസ്യതയെ ( ഏഷ്യാനെറ്റ് ന്യൂസ്, 24 ന്യൂസ്, മാതൃഭൂമി ന്യൂസ് …) ഹൈജാക്ക് ചെയ്യുകയും അവ ദുരുപയോഗം ചെയ്യുകയും പൊതുജനത്തെ കബളിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന ദൂരവ്യാപകമായ പ്രത്യാഘാതം സൃഷ്ടിക്കുന്ന ഒന്നാണ് സത്യാധിഷ്ഠിത വഞ്ചന.

ഇതിനെ മറിക്കടക്കാന്‍ വിവര പ്രതിരോധ കുത്തിവയ്പ്പ് (information inoculation), തന്ത്രപരമായ ആഖ്യാന നിയന്ത്രണം (strategic narrative control) തുടങ്ങിയ പുതിയതും കൂടുതല്‍ കാര്യക്ഷമവുമായ ഒരു പ്രതിരോധ തന്ത്രം മലയാളക്കരയിലെ രാഷ്ട്രീയ പ്രസ്ഥാനങ്ങള്‍ കെട്ടിപ്പടുക്കേണ്ടതായി വരുന്നു.

ഇന്ന് പൊതുജനത്തെ കുഴപ്പിക്കുന്ന വഞ്ചനാ കാമ്പെയ്നുകളുടെ ആദ്യ രണ്ട് ഘട്ടങ്ങള്‍ എന്ന് പറയുന്നത് വൈകാരികമായി സ്വാധീനിക്കാന്‍ കഴിയുന്ന വീഡിയോ ക്ലിപ്പുകള്‍ ശേഖരിക്കുകയും (Harvesting) അവയെ പുതിയതും തെറ്റിദ്ധാരണാജനകവുമായ കഥയുടെ ഭാഗമായി പുനഃക്രമീകരിക്കുകയും (Re-contextualizing) ചെയ്യുക എന്നതാണ്.

ഈ സാങ്കേതികതയെ അക്കാദമികമായി ‘ചീപ്പ്ഫേക്കുകള്‍’ (cheap fakes) എന്ന് ഞങ്ങള്‍ വിശേഷിപ്പിക്കാറുള്ളത്. അതായത്, യഥാര്‍ത്ഥ ചിത്രങ്ങളോ വീഡിയോകളോ അവയുടെ അര്‍ത്ഥം ബോധപൂര്‍വം മാറ്റുന്നതിനായി സന്ദര്‍ഭത്തില്‍ നിന്ന് അടര്‍ത്തിയെടുത്ത് ഉപയോഗിക്കുന്ന രീതിയാണിത്.

ആര്‍ട്ടിഫിഷ്യല്‍ ഇന്റലിജന്‍സ് ഉപയോഗിച്ച് നിര്‍മിക്കുന്ന ‘ഡീപ്ഫേക്കുകളില്‍’ (deep fakes) നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി, ചീപ്പ്ഫേക്കുകള്‍ക്ക് കുറഞ്ഞ സാങ്കേതിക വൈദഗ്ദ്ധ്യം മതിയാകും. എന്നാല്‍ അവയുടെ ഉറവിടം യഥാര്‍ത്ഥമായതിനാല്‍, ആളുകള്‍ക്ക് അവയെ തള്ളിക്കളയാന്‍ പ്രയാസമാണ്, ഇത് അവയെ അതീവ ഫലപ്രദമാക്കുന്നു.

ഈ തന്ത്രത്തിന്റെ വ്യക്തമായ ഉദാഹരണങ്ങള്‍ നിരവധിയാണ്. ഒരു മതപ്രസ്ഥാനത്തിന്റെ നേതാവിന്റെ പഴയകാല പ്രസ്താവന, സമുദായ സംഘടനയുടെ പഴയ നിലപാട് വര്‍ത്തമാനക്കാല വാര്‍ത്തയുമായി കൂട്ടിയോജിപ്പിക്കുക, ഒരു മിസൈല്‍ ആക്രമണത്തിന്റെ വീഡിയോ മറ്റൊരു സംഘര്‍ഷത്തിലെ ആക്രമണമായി തെറ്റായി ചിത്രീകരിക്കുക, ഒരു വീഡിയോ ഗെയിമില്‍ നിന്നുള്ള ദൃശ്യങ്ങള്‍ ഒരു യഥാര്‍ത്ഥ സൈനിക വിമാനാപകടമായി അവതരിപ്പിച്ചതും, ഒരു യാത്രാവിമാനത്തില്‍ നിന്നുള്ള ദൃശ്യങ്ങള്‍ ചന്ദ്രയാന്‍-3 ദൗത്യത്തില്‍ നിന്നുള്ളതാണെന്ന് തെറ്റിദ്ധരിപ്പിച്ചതും ആധികാരികമായ ഉള്ളടക്കം എങ്ങനെ എളുപ്പത്തില്‍ പുനര്‍-സന്ദര്‍ഭീകരിക്കാമെന്ന് കാണിക്കുന്നു.

ഈ ഘട്ടത്തിന്റെ വിജയം ‘റിയലിസം ഹ്യൂറിസ്റ്റിക്’ (realism heuristic) എന്ന മനഃശാസ്ത്രതത്വത്തെ ചൂഷണം ചെയ്യുന്നതിലാണ് – അതായത് ‘കണ്ടാല്‍ വിശ്വസിക്കും‘ എന്ന സിമ്പിള്‍ ചിന്ത.

ഗവേഷണങ്ങള്‍ കാണിക്കുന്നത്, വീഡിയോ ഉള്ളടക്കം ടെക്സ്റ്റിനേക്കാള്‍ ഉപരിപ്ലവമാണെങ്കിലും എളുപ്പത്തില്‍ വിശ്വസിക്കാനും മറ്റുള്ളവരുമായി പങ്കുവെക്കാനും സാധ്യതയുണ്ടെന്നുള്ളതാണ്.

വീഡിയോയുടെ സമ്പന്നമായ ദൃശ്യ-ശ്രാവ്യ ഘടകങ്ങള്‍ തലച്ചോറിന്റെ വിവരങ്ങള്‍ അപഗ്രഥിക്കാനുള്ള കഴിവിനെ മറികടക്കുകയും, ആഴത്തിലുള്ള വിശകലനത്തിനു പകരം ലളിതമായ സൂചനകളെ ആശ്രയിക്കാന്‍ പ്രേരിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.

ഇതിന്റെ ആത്യന്തികമായ അര്‍ത്ഥം, ദൃശ്യപരമായ തെറ്റായ വിവരങ്ങളില്‍ നിന്നുള്ള പ്രധാന ഭീഷണി ഉയര്‍ന്ന സാങ്കേതികവിദ്യയില്‍ നിന്നല്ല (ഡീപ്ഫേക്കുകള്‍), മറിച്ച് കുറഞ്ഞ സാങ്കേതികവിദ്യ ഉപയോഗിച്ച് നടത്തുന്ന മനഃശാസ്ത്രപരമായ കൃത്രിമത്വത്തില്‍ നിന്നാണ് (ചീപ്പ്ഫേക്കുകള്‍) എന്നതാണ്.

ഈ വിരോധാഭാസം ഭീഷണിയെ കൂടുതല്‍ വ്യാപകവും പ്രതിരോധിക്കാന്‍ പ്രയാസമുള്ളതുമാക്കുന്നു. കാരണം, വഞ്ചനയുടെ കാതല്‍ നിഷേധിക്കാനാവാത്ത ഒരു സത്യത്തില്‍ അധിഷ്ഠിതമാണ്.

ഉള്ളടക്കത്തിലെ ദൃശ്യങ്ങള്‍ യഥാര്‍ത്ഥമായതിനാല്‍ അതിനെ പൂര്‍ണമായും ‘വ്യാജം’ എന്ന് മുദ്രകുത്താന്‍ ആര്‍ക്കും കഴിയുകയുമില്ല. ഇവിടെ പോരാട്ടം ആധികാരികതയെക്കുറിച്ചല്ല, മറിച്ച് സന്ദര്‍ഭത്തെക്കുറിച്ചാണ്. അത് അതിവേഗം മാറിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്ന സോഷ്യല്‍ മീഡിയ പരിതസ്ഥിതിയില്‍ വിജയിക്കാന്‍ അത്രയെളുപ്പമല്ല.

നിലവില്‍ സംഘര്‍ഷമോ വൈകാരികമായ പിരിമുറുക്കമോ തെരഞ്ഞെടുപ്പോ നിലനില്‍ക്കുന്ന ഒരു പശ്ചാത്തലത്തില്‍ പുതിയ ആഖ്യാനം സൃഷ്ടിക്കുക എന്നതാണ് ഇത്തരം പ്രചാരണങ്ങള്‍ ലക്ഷ്യമിടുന്നത്.

ഏറ്റവും വിജയകരമായ വ്യാജവാര്‍ത്തകള്‍ കോപം, ഭയം, വിശ്വാസം അല്ലെങ്കില്‍ ശ്രേഷ്ഠതാബോധം തുടങ്ങിയ ശക്തമായ വികാരങ്ങളെ ലക്ഷ്യം വെക്കുന്നു എന്നതാണ്. കാരണം ഇവയാണ് സോഷ്യല്‍ മീഡിയയില്‍ പങ്കുവെക്കലിന്റെ പ്രധാന പ്രേരകശക്തികള്‍. വൈകാരികമായി ചാര്‍ജ് ചെയ്യപ്പെട്ട ഉള്ളടക്കം വേഗത്തില്‍ പ്രചരിക്കുകയും നമ്മുടെ വിമര്‍ശനാത്മക ചിന്തയെ മറികടക്കുകയും ചെയ്യാം.

അവസാന ഘട്ടമായ ‘ബ്രാന്‍ഡ് റാഞ്ചലിലൂടെ’ (Brandjacking), ഒരു ‘കപട ഉള്ളടക്കം’ (imposter content) നമുക്കിടയില്‍ വാസ്തവമുള്ള വാര്‍ത്തയാകുന്നു. ഇവിടെ രാഷ്ട്രീയ പാര്‍ട്ടികളുടെ സൈബര്‍ പോരാളികള്‍ വിശ്വസനീയമായ വാര്‍ത്താ ഉറവിടങ്ങളെ അവരുടെ ലോഗോകളും ബ്രാന്‍ഡിങ്ങും ഉപയോഗിച്ച് പൊതുജനത്തിന്റെ സംശയത്തെ മറികടക്കാന്‍ ശ്രമിക്കുകയാണ്.

സ്ഥാപിത സ്ഥാപനങ്ങളില്‍ പ്രേക്ഷകര്‍ക്കുള്ള വിശ്വാസത്തെ ചൂഷണം ചെയ്യാനുള്ള ഒരു ബോധപൂര്‍വമായ തന്ത്രമാണിത്. അന്താരാഷ്ട്ര തലത്തില്‍ സ്റ്റാര്‍ബക്‌സിനും നെസ്ലെയ്ക്കും എതിരായ വ്യാജ പരസ്യങ്ങള്‍ മുതല്‍ എക്‌സോണ്‍ മൊബിലിനും ബി.പിക്കും വേണ്ടിയുള്ള വ്യാജ ട്വിറ്റര്‍ അക്കൗണ്ടുകള്‍ വരെ ഇതിന് ഉദാഹരണങ്ങളാണ്.

രാഷ്ട്രീയമായി, ബരാക് ഒബാമയെപ്പോലുള്ള നേതാക്കളുടെ പേരില്‍ വ്യാജ ഫേസ്ബുക്ക് പേജുകള്‍ സൃഷ്ടിക്കുന്നതും, വടകരയിലെ ശൈലജ ടീച്ചറും – ഷാഫി പറമ്പിലും തമ്മിലുള്ള സൈബര്‍ പോരാട്ടങ്ങളും ചേര്‍ത്ത് വെച്ച് വായിക്കുക.

ബ്രാന്‍ഡ് റാഞ്ചല്‍ എന്നത് കേവലം ആള്‍മാറാട്ടമല്ല, മറിച്ച് ‘വിശ്വാസത്തിന്റെ ആര്‍ബിട്രേജ്’ (trust arbitrage) എന്ന തന്ത്രപരമായ പ്രവര്‍ത്തനമാണ്. ഒരു ബ്രാന്‍ഡിന്റെ വര്‍ഷങ്ങളായുള്ള വിശ്വാസ്യത എന്ന വലിയ മൂല്യവും, അതിനെ ഡിജിറ്റലായി അനുകരിക്കാനുള്ള കുറഞ്ഞ ചെലവും തമ്മിലുള്ള വിടവ് സൈബര്‍ പോരാളികള്‍ ചൂഷണം ചെയ്യുന്നു.

ലക്ഷ്യം വെക്കലും ബ്രാന്‍ഡ് റാഞ്ചലും പരസ്പരം ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ലക്ഷ്യം വെക്കല്‍ വൈകാരികമായ ഇന്ധനം നല്‍കുമ്പോള്‍ (‘നിങ്ങള്‍ എന്തിന് ഇത് ശ്രദ്ധിക്കണം’), ബ്രാന്‍ഡ് റാഞ്ചല്‍ വിശ്വാസ്യതയുടെ ഒരു കപട വാഹനം (‘നിങ്ങള്‍ എന്തിന് ഇത് വിശ്വസിക്കണം’) വഹിക്കുന്നു.

ഈ സംയോജനം പ്രേക്ഷകരുടെ വിമര്‍ശനാത്മക ചിന്തയെ തടസ്സപ്പെടുത്താന്‍ രൂപകല്‍പ്പന ചെയ്തിട്ടുള്ളതാണ്. തങ്ങളുടെ വ്യാജവാര്‍ത്തയ്ക്ക് അര്‍ഹിക്കാത്ത ഒരു നിയമസാധുത നല്‍കാന്‍ അവര്‍ ഈ തന്ത്രം ഉപയോഗിക്കുന്നു.

പത്ര- ദൃശ്യ-ശ്രവ്യ മാധ്യമങ്ങള്‍ വര്‍ഷങ്ങളായി കോടിക്കണക്കിന് പണം അടക്കം ചെലവഴിച്ചാണ് വിശ്വാസ്യതയും മതിപ്പും സൃഷ്ടിച്ചിട്ടുള്ളത്.

സുപ്രധാനമായ വാര്‍ത്ത ചാനലുകളുടെ ലോഗോയും, ഫോണ്ടും ഉപയോഗിച്ച് വ്യാജ സോഷ്യല്‍ മീഡിയ ആക്രമണകാരികള്‍ നടത്തുന്നത് കേവലം തങ്ങളുടെ പ്രശസ്തിക്ക് നേരെയുള്ള ആക്രമണം മാത്രമല്ല, മറിച്ച് ബ്രാന്‍ഡിന്റെ സ്വന്തം മൂലധനം അവര്‍ക്കെതിരെ തന്നെ ഒരു ആയുധമായി ഉപയോഗിക്കുന്ന ഒരുതരം ആസ്തി മോഷണമായി പ്രസ്തുത മാധ്യമങ്ങള്‍/വ്യക്തികള്‍/പ്രസ്ഥാനങ്ങള്‍ പോലും കാണാതെ പോകുന്നതും വേദനാജനകമാണ്.

രാജ്യത്ത് നടക്കുന്ന പ്രസ്തുത ‘പ്രചാരണങ്ങള്‍’ (propagation) എല്ലാംതന്നെ വിമര്‍ശനാത്മക ചിന്തയില്ലാതെ വേഗത്തില്‍ ഉള്ളടക്കം പങ്കുവെക്കുന്ന സോഷ്യല്‍ മീഡിയ പ്ലാറ്റ്ഫോമുകളെ ആശ്രയിച്ചിരിക്കുന്നു.

ഗവേഷണങ്ങള്‍ സ്ഥിരീകരിക്കുന്നത്, വ്യാജവാര്‍ത്തകളുടെ വ്യാപനത്തിന് പിന്നിലെ ഒരു പ്രധാന കാരണം പങ്കുവെക്കുന്ന വ്യക്തിയുടെ ദുരുദ്ദേശ്യമല്ല, മറിച്ച് ലളിതമായ അശ്രദ്ധയാണ് (inattention) എന്നതാണ്. ആളുകള്‍ പലപ്പോഴും കൃത്യതയേക്കാള്‍ സാമൂഹിക ബന്ധങ്ങള്‍ക്കും വേഗത്തിലുള്ള ഇടപഴകലിനും മുന്‍ഗണന നല്‍കുന്നു.

ഈ പ്രക്രിയയെ സോഷ്യല്‍ മീഡിയ അല്‍ഗോരിതങ്ങള്‍ കൂടുതല്‍ ശക്തമാക്കുന്നു. ഈ അല്‍ഗോരിതങ്ങള്‍ രൂപകല്‍പ്പന ചെയ്തിരിക്കുന്നത് തന്നെ ഇടപഴകല്‍ (engagement) വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കാനാണ്, ഇത് പലപ്പോഴും വൈകാരികവും കോലാഹലപരവുമായ ഉള്ളടക്കത്തിനും മുന്‍ഗണന നല്‍കുന്നു.

‘സൂപ്പര്‍സ്‌പ്രെഡര്‍മാര്‍’ (super spreaders), ഏകോപിത ശൃംഖലകള്‍ (astroturfing) എന്നിവയുടെ സാന്നിധ്യം സന്ദേശത്തെ കൂടുതല്‍ വ്യാപിപ്പിക്കുകയും വ്യാപകമായ ഒരു അഭിപ്രായ സമന്വയമുണ്ടെന്ന തെറ്റായ ധാരണ സൃഷ്ടിക്കുകയും ചെയ്യും.

ഈ ചാക്രിക പ്രവര്‍ത്തനത്തിന്റെ ആത്യന്തിക ഫലം മാധ്യമങ്ങള്‍, സര്‍ക്കാര്‍ അടക്കമുള്ള സ്ഥാപനങ്ങളുടെ വ്യാപകമായ മൂല്യ തകര്‍ച്ചയാണ്. വ്യാജവാര്‍ത്തകളുമായുള്ള സമ്പര്‍ക്കം മുഖ്യധാരാ മാധ്യമങ്ങളിലുള്ള വിശ്വാസം കുറയുന്നതുമായി നേരിട്ട് ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.

ഇത് ഒരു ദുഷിച്ച വലയം സൃഷ്ടിക്കുന്നു: നിയമാനുസൃതമായ ഉറവിടങ്ങളിലുള്ള വിശ്വാസം കുറയുമ്പോള്‍, പ്രേക്ഷകര്‍ ബ്രാന്‍ഡ് റാഞ്ചല്‍ ചെയ്യപ്പെട്ട ബദല്‍ ഉറവിടങ്ങളില്‍ നിന്നുള്ള വഞ്ചനാപരമായ ഉള്ളടക്കത്തിന് കൂടുതല്‍ വിധേയരാകുന്നു.

ഇത്തരം വഞ്ചനകളുടെ പ്രചാരണം ബുദ്ധിയുടെ പരാജയമല്ല, മറിച്ച് ആധുനിക ഡിജിറ്റല്‍ ശ്രദ്ധാ സമ്പദ് വ്യവസ്ഥയുടെ (attention economy) ഒരു സവിശേഷതയാണ്.

സോഷ്യല്‍ മീഡിയ പ്ലാറ്റ്‌ഫോമുകളുടെ രൂപകല്‍പ്പന തന്നെ ദുഷ്ടശക്തികള്‍ക്ക് ചൂഷണം ചെയ്യാന്‍ കഴിയുന്ന ഒരു ഘടനാപരമായ ബലഹീനത സൃഷ്ടിച്ച് കൊണ്ടാണ്. ഇതിനര്‍ത്ഥം, വ്യക്തികളെ മാത്രം ലക്ഷ്യം വെച്ചുള്ള മാധ്യമ സാക്ഷരതാ കാമ്പെയ്നുകള്‍ മാത്രം മതിയാവില്ല, വ്യവസ്ഥാപിതമായ പ്ലാറ്റ്‌ഫോം തലത്തിലുള്ള പരിഷ്‌കാരങ്ങള്‍ കൂടി ആവശ്യമാണ്.

ആധുനിക രാഷ്ട്രീയ യുദ്ധതന്ത്രത്തിന്റെ ഒരു പ്രധാന ഭാഗമായി ഈ അഞ്ച് ഘട്ടങ്ങളുള്ള മാതൃക എങ്ങനെ ഉപയോഗിക്കപ്പെടുന്നുവെന്ന് നോക്കാം.

എതിരാളികളെ അപകീര്‍ത്തിപ്പെടുത്താനും പൊതുജനാഭിപ്രായം മാറ്റാനും ജനാധിപത്യ പ്രക്രിയകളെ അട്ടിമറിക്കാനും ദുര്‍ബലപ്പെടുത്താനും ഇത് ഇന്ന് സര്‍വസാധാരണയായി ഉപയോഗിക്കുന്നു.

അപവാദ പ്രചാരണങ്ങളും തിരഞ്ഞെടുപ്പ് കൃത്രിമത്വവും ഉയര്‍ന്ന തലത്തിലുള്ള രാഷ്ട്രീയ കാമ്പെയ്നുകളില്‍, പുനര്‍-സന്ദര്‍ഭീകരിച്ചതോ കെട്ടിച്ചമച്ചതോ ആയ വീഡിയോകള്‍ എങ്ങനെ ഉപയോഗിക്കുന്നു എന്ന് വിശദമായി വിശകലനം ചെയ്യാം.

ഈ കാമ്പെയ്നുകള്‍ പലപ്പോഴും സര്‍ക്കാരുകള്‍, രാഷ്ട്രീയ പാര്‍ട്ടികള്‍, അല്ലെങ്കില്‍ സ്വകാര്യ പി.ആര്‍ സ്ഥാപനങ്ങള്‍ എന്നിവയുടെ ‘സൈബര്‍ ട്രൂപ്പുകള്‍’ വ്യാവസായിക തലത്തില്‍ ഇന്ന് നമുക്കിടയില്‍ സംഘടിപ്പിക്കുന്നത് വ്യാപകമാവുന്നുണ്ട്.

നമ്മുടെ രാഷ്ട്രീയ രംഗത്ത്, ‘സത്യാധിഷ്ഠിത വഞ്ചന’യുടെ ലക്ഷ്യം പലപ്പോഴും ആളുകളെ കാര്യങ്ങള്‍ ബോധ്യപ്പെടുത്തുക എന്നതിലുപരി, അവരെ ആശയക്കുഴപ്പത്തിലാക്കുകയും (confuse) അണിനിരത്തുകയും (mobilize) ചെയ്യുക എന്നതാണ്.

ഒരു യുക്തിപരമായ വാദത്തില്‍ വിജയിക്കുന്നതിനേക്കാള്‍, എതിരാളിയുടെ വോട്ട് കുറയ്ക്കുന്നതിനോ സ്വന്തം അണികളെ ഊര്‍ജ്ജസ്വലരാക്കുന്നതിനോ ആവശ്യമായ സംശയമോ വെറുപ്പോ ഭയമോ സൃഷ്ടിക്കുക എന്നതാണ് പ്രാഥമിക ലക്ഷ്യം.

‘നുണയന്റെ ലാഭവിഹിതം’ (liar’s dividend) അതായത് യഥാര്‍ത്ഥ വിവരങ്ങളെപ്പോലും വ്യാജമെന്ന് തള്ളിക്കളയാന്‍ കഴിയുന്ന സാഹചര്യം – ആക്രമണകാരിക്ക് ഒരു സുപ്രധാന തന്ത്രപരമായ നേട്ടമാണ്.

വോട്ടര്‍മാര്‍ ഒന്നുകില്‍ അവരുടെ പക്ഷപാതപരമായ കോണുകളിലേക്ക് പിന്‍വാങ്ങുകയോ (അണിനിരത്തല്‍) അല്ലെങ്കില്‍ പൂര്‍ണമായും വിട്ടുനില്‍ക്കുകയോ (അടിച്ചമര്‍ത്തല്‍) ചെയ്യും.

ഇത്തരക്കാര്‍ സൈബിറടത്തും, തിരഞ്ഞെടുപ്പിലും വിജയിക്കുന്നത് തങ്ങളുടെ വാദം തെളിയിച്ചുകൊണ്ടല്ല, മറിച്ച് സത്യം അറിയാന്‍ കഴിയില്ലെന്ന് വരുത്തിത്തീര്‍ത്ത്, ആ കുഴപ്പത്തില്‍ നിന്ന് നേട്ടമുണ്ടാക്കിക്കൊണ്ടാണ്.

നമ്മുടെ നാട്ടിലെ രാഷ്ട്രീയ വ്യക്തിത്വങ്ങള്‍ ഒരു സവിശേഷമായ വെല്ലുവിളി നേരിടുന്നുണ്ട്. ശക്തമായ ഒരു മറുപടി യഥാര്‍ത്ഥ നുണയെ കൂടുതല്‍ പ്രചരിപ്പിക്കാന്‍ കാരണമായേക്കാം (‘സ്‌ട്രൈസാന്‍ഡ് ഇഫക്റ്റ്’) എന്നതാണിത്.

മറിച്ച്, ദുര്‍ബലമായ പ്രതികരണം നുണ വേരുറപ്പിക്കാന്‍ അനുവദിക്കുകയും ചെയ്യും. അതിനാല്‍, ഒരു പ്രതികരണ തന്ത്രം തീരുമാനിക്കുന്നതിന് മുമ്പ് രാഷ്ട്രീയ പാര്‍ട്ടികള്‍, പി.ആര്‍ ഉപദേഷ്ടാക്കള്‍ എന്നിവര്‍ ഉറവിടത്തിന്റെ വിശ്വാസ്യതയും വ്യാപ്തിയും ശ്രദ്ധാപൂര്‍വം വിലയിരുത്തണം.

മാധ്യമ സ്ഥാപനങ്ങളും രാഷ്ട്രീയ പ്രചാരണ വിഭാഗങ്ങളും ചിലപ്പോള്‍ ‘തന്ത്രപരമായ നിശ്ശബ്ദത’ (strategic silence) എന്ന നയം സ്വീകരിക്കേണ്ടി വരും, അപ്രധാനമായ ആക്രമണങ്ങള്‍ക്ക് അനാവശ്യ പ്രചാരം നല്‍കാതിരിക്കാന്‍ ഇത് സഹായിക്കും.

പ്രതികരണം ആവശ്യമുള്ളപ്പോള്‍, വസ്തുതകളില്‍ അധിഷ്ഠിതമായ ഒരു ശക്തമായ പ്രതി-ആഖ്യാനം (counter-narrative) കെട്ടിപ്പടുക്കുന്നതില്‍ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുകയും വേണം. തന്റെ പൊതുജന വ്യവഹാരങ്ങള്‍ നിയന്ത്രിക്കുന്നതിന് സ്വന്തം ചാനലുകള്‍ കാര്യക്ഷമായി (ഔദ്യോഗിക വെബ്‌സൈറ്റുകള്‍, സോഷ്യല്‍ മീഡിയ) ഔചിത്യപൂര്‍വ്വം ഉപയോഗിക്കുകയും ചെയ്യുക.

ഏറ്റവും ഫലപ്രദമായ പ്രതിരോധം മുന്‍കൂട്ടിയുള്ളതാണ്. ‘പ്രീ-ബങ്കിങ്’ (pre-bunking), ‘ആറ്റിറ്റിയൂഡ് ഇനോക്കുലേഷന്‍’ (attitude inoculation) അടങ്ങിയ പി.ആര്‍ തന്ത്രങ്ങളാണ്.

പ്രസ്ഥാനങ്ങളും, നേതാക്കളും നേരിടാന്‍ സാധ്യതയുള്ള വഞ്ചനാപരമായ തന്ത്രങ്ങളെക്കുറിച്ച് മുന്‍കൂട്ടി പ്രവര്‍ത്തകര്‍ക്കും, മാധ്യമങ്ങളും മുന്നറിയിപ്പ് നല്‍കുന്നത് അടക്കം ഇതില്‍ ഉള്‍പ്പെടുന്നു. എന്നാല്‍, ഈ തന്ത്രം കയ്യടക്കത്തോടെ ചെയ്തില്ലെങ്കില്‍ തിരിച്ചടി ഉറപ്പുമാണ്.

വര്‍ത്തമാന രാഷ്ട്രീയ സാഹചര്യത്തില്‍ നിരന്തരമായ ജാഗ്രതയാണ് ആദ്യത്തെ പ്രതിരോധ പ്രവര്‍ത്തനം. രാഷ്ട്രീയ പാര്‍ട്ടികള്‍ സോഷ്യല്‍ ലിസണിങ് ടൂളുകളില്‍ സ്ഥാപിക്കണം. കീവേഡുകള്‍, പാര്‍ട്ടി/ നേതാക്കളെ സംബന്ധിച്ച പരാമര്‍ശങ്ങള്‍, നെഗറ്റീവ് വികാരങ്ങളിലെ വര്‍ധനവ് എന്നിവ നിരീക്ഷിക്കുന്നതിലൂടെ, പ്രശ്‌നങ്ങള്‍ ഒരു വലിയ പ്രതിസന്ധിയായി മാറുന്നതിന് മുമ്പ് നമുക്ക് തന്നെ കണ്ടെത്താന്‍ കഴിയും.

അത് മാത്രയല്ല, നിലവിലുള്ള നല്ല പ്രശസ്തി മികച്ച പ്രതിരോധമായും പ്രവര്‍ത്തിക്കും. ഒരു രാഷ്ട്രീയ നേതാവിന്റെ സ്വഭാവത്തെക്കുറിച്ചുള്ള നല്ല ധാരണ, തന്നെയും തന്റെ പാര്‍ട്ടിയെയും വലിയ ആക്രമണങ്ങളില്‍ നിന്ന് സംരക്ഷിക്കുമെന്ന് ഗവേഷണങ്ങള്‍ കാണിക്കുന്നു.

ഒരു പ്രതിസന്ധി ഉണ്ടാകുന്നതിന് മുമ്പ് തന്നെ സ്ഥിരവും സുതാര്യവുമായ ആശയവിനിമയവും അനിവാര്യമാണ്.

ഒരു ആക്രമണം ഉണ്ടാകുമ്പോള്‍, പി.ആര്‍ ടീമുകള്‍ക്ക് ഒരു പദ്ധതി ഉണ്ടായിരിക്കണം. ഉറവിടത്തിന്റെ വ്യാപ്തി, വിശ്വാസ്യത, സാധ്യതയുള്ള ആഘാതം എന്നിവ വേഗത്തില്‍ വിശകലനം ചെയ്യുകയും ചെറിയ പ്രശ്‌നങ്ങളോട് അമിതമായി പ്രതികരിക്കാതിരിക്കുകയും ചെയ്യുക.

പ്രധാന നേതാക്കളെ, പ്രത്യേകിച്ച് പ്രവര്‍ത്തകരെ, ഉടന്‍ അറിയിക്കുകയും അവര്‍ക്ക് വസ്തുതകള്‍ നല്‍കുകയും ചെയ്യുക. അവരാണ് ഒരു രാഷ്ട്രീയ പാര്‍ട്ടികളുടെ ഏറ്റവും വിശ്വസനീയരായ വക്താക്കള്‍.

വ്യക്തവും വസ്തുതാപരവുമായ ഒരു പ്രതി-ആഖ്യാനം നല്‍കുന്നതിന് സ്വന്തം ചാനലുകള്‍ ( വെബ്‌സൈറ്റ്, ഔദ്യോഗിക സോഷ്യല്‍ മീഡിയ, പത്രക്കുറിപ്പുകള്‍) കാര്യക്ഷമായി ഉപയോഗിക്കുക. ഇതെല്ലാം പ്രതിരോധപരമായ അപസ്വരം ഒഴിവാക്കുന്നതിന് മികച്ച മാതൃകകളാണ്.

നിയമ, ഐ.ടി വകുപ്പുകളുമായി ചേര്‍ന്ന് പ്ലാറ്റ്ഫോമുകളില്‍ നിന്ന് ഉള്ളടക്കം നീക്കം ചെയ്യാനും നിയമപരമായ നടപടികള്‍ സ്വീകരിക്കാനും കാര്യക്ഷമമായി പ്രവര്‍ത്തിക്കുക.

വ്യാജവാര്‍ത്തകളുടെ തന്ത്രങ്ങളെക്കുറിച്ച് പാര്‍ട്ടി പ്രവര്‍ത്തകരെ ബോധവല്‍ക്കരിക്കുന്ന ആശയവിനിമയ കാമ്പെയ്നുകള്‍ വികസിപ്പിക്കുക. തെറ്റിദ്ധാരണാജനകമായ വാദങ്ങളുടെ ദുര്‍ബലമായ രൂപങ്ങള്‍ പ്രസ്ഥാന പ്രവര്‍ത്തകര്‍ക്ക് മുന്‍കൂട്ടി നല്‍കുന്നതിലൂടെ, അവര്‍ വൈജ്ഞാനിക പ്രതിരോധം വളര്‍ത്തിയെടുക്കുന്നു.

ഒരു നുണയെ കേവലം നിഷേധിക്കുന്നതിനു പകരം (‘അവിടെയും ഇവിടെയും തട്ടിക്കളിക്കുന്നതിന് പകരം’), കൂടുതല്‍ ശക്തവും ആകര്‍ഷകവുമായ ഒരു പോസിറ്റീവ് ആഖ്യാനം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതില്‍ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കണം.

ഇതില്‍ ലളിതമായ നിഷേധങ്ങളല്ല, മറിച്ച് യോജിച്ച വിശദീകരണങ്ങള്‍ നല്‍കുന്നത് ഉള്‍പ്പെടുന്നു. ഒരു ‘സത്യത്തിന്റെ ഉറവിടം’ സ്ഥാപിക്കാന്‍ സ്വന്തം ചാനലുകള്‍ മാതൃകാപരമായി ഉപയോഗിക്കണം.

കേവലം പ്രതികരണാത്മകമായ പ്രശസ്തി പരിപാലനത്തില്‍ നിന്ന് മാറി, മുന്‍കരുതലോടെയുള്ള പ്രശസ്തി സംരക്ഷണത്തിലേക്ക് പി.ആര്‍ രംഗത്ത് ഒരു പ്രോജ്ജ്വലമായ മാറ്റം വര്‍ത്തമാനക്കാലത്ത് ആവശ്യമാണ്.

വിവര ക്രമക്കേട് വ്യാപകമായ ഈ കാലഘട്ടത്തില്‍, പബ്ലിക് റിലേഷന്‍സ് പ്രവര്‍ത്തനം മുമ്പത്തേക്കാളും നിര്‍ണായകമാണ്. പി.ആര്‍ പ്രൊഫഷണലുകള്‍ സത്യത്തിനുവേണ്ടിയുള്ള പോരാട്ടത്തിന്റെ മുന്‍നിരയിലാണ്.

അവര്‍ ചുക്കാന്‍ പിടിക്കുന്ന സ്ഥാപനങ്ങളെ സംരക്ഷിക്കുക എന്നത് മാത്രമല്ല, ആരോഗ്യകരവും കൂടുതല്‍ പ്രതിരോധശേഷിയുള്ളതുമായ ഒരു വിവര ആവാസവ്യവസ്ഥയ്ക്ക് സംഭാവന നല്‍കുക എന്നതും പി.ആര്‍ കമ്പനികളുടെ ചുമതലയായി മാറണം.

തിരിച്ചറിവോടെയുള്ള തീരുമാനമെടുക്കല്‍ ചടുലമാക്കുക എന്നതാകണം ജഞ കമ്പനികളുടെ ലക്ഷ്യം. കാരണം, തീരുമാനമെടുക്കാനുള്ള കഴിവാണ് വിജയിക്കാനുള്ള താക്കോല്‍.

Content Highlight: Shihab KK writes about truth-based deception and PR